Marktwerking in de zorg werkt allang niet meer…
Dat marktwerking in de zorg niet meer werkt wordt geleidelijk aan door steeds meer beleidsmakers en politici onderschreven. Patiënten- en cliëntenorganisaties hebben nooit anders beweerd.
De marktwerking zoals we die nu kennen is een systeem waarbij burgers, zorginkopers en zorgaanbieders samen en in onderlinge concurrentie de prijs, kwaliteit en service van de zorg bepalen aan de hand van vraag en aanbod.
Prachtig bedacht toen het werd ingevoerd. Maar waar al heel snel voor werd gewaarschuwd was de opvatting dat alle drie de partijen een gelijkwaardige rol zouden spelen. Dan heb ik het over de burgers die zorg en welzijn nodig hebben, de aanbieder van de zorg en de financier. Het was al vrij snel duidelijk dat de belangen van de drie partijen dusdanig van elkaar verschilden dat er van een gezonde marktwerking geen sprake kon zijn.
De gedachte dat de burger, u en ik, gelijkwaardig zou zijn aan de zorgaanbieder en aan de financier is natuurlijk hopeloos achterhaald en had nooit zo ingevoerd mogen worden. De burger heeft never en nooit mee kunnen bepalen welke prijs er voor zorg moet betaald moet worden. In het nieuwe regeerakkoord kunnen we lezen over de hoogte van het eigen risico. Daar is natuurlijk geen burger bij betrokken geweest.
In Oldenzaal meende een groep ouders het prima voor hun kinderen met autisme geregeld te hebben. Een fraai appartementencomplex werd in samenwerking met de woningbouwclub gerealiseerd en met een zorgaanbieder werden afspraken gemaakt over de zorg. Mooi voorbeeld van samenwerking of marktwerking voor mijn part. Totdat de zorgaanbieder bedacht dat het ook anders kan. Dat het ook kan zonder overleg en zonder de ouders erbij te betrekken. Het resultaat hebben we vorige week kunnen lezen in de TC-Tubantia en kunnen horen tijdens de bijeenkomst van de gemeenteraad van Oldenzaal. Uiteindelijk zijn de initiatiefnemers, de ouders, er nog bijzonder weinig mee opgeschoten en dreigt hun mooie initiatief een stille dood te sterven.
Gebleken is dat marktwerking niet heeft bijgedragen aan de kwaliteit van zorg, wel leidt het tot een grotere zorgvraag omdat zorgaanbieders zoveel mogelijk zorg willen aanbieden. Daarnaast wordt meer op de prijs gelet dan op de kwaliteit. Concurrentie (= gevolg van marktwerking) remt zaken af die kwaliteit bevorderen, zoals samenwerking, uitwisseling van kennis en opleiden. De solidariteit in de zorg staat stevig onder druk. Privatisering van de zorg en marktwerking hebben ervoor gezorgd dat het bij veel zorginstellingen draait om winstmaximalisatie en dat gaat ten koste van de cliënt/ patiënt.
Het mag duidelijk zijn dat burgers, verzekeraars en aanbieders van elkaar afhankelijk maar ook totaal ongelijkwaardige partijen zijn die binnen het marktmodel moeten opereren.
In dit verband een citaat van de beoogd minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Ernst Kuipers die zegt: “marktwerking in de zorg werkt allang niet meer. Covid en eerdere situaties bewijzen dat onderlinge concurrentie niet leidt tot de beste uitkomst van elke publieke euro”.
En Jos de Blok van Buurtzorg zegt: 40% van de zorg in de wijkverpleging is niet direct nodig. Dat komt door de financiële prikkels. We zijn urenfabrieken geworden, terwijl we ons zouden moeten richten op het zelfredzaam maken van mensen.
Als de bestuursvoorzitter van het UMC Ernst Kuipers inderdaad minister van VWS wordt, zou het wel eens rap gebeurd kunnen zijn met de marktwerking.
Patiënten en cliënten zullen het toejuichen!
Hans Kuipers
