Vertrouwen versus wantrouwen
“De overheid moet haar houding naar de burger veranderen”. Niet langer handelen vanuit wantrouwen maar vanuit vertrouwen”. Dat viel te lezen in de regeringsverklaring van Rutte 1, 2, 3 of zoveel. “Daar is helemaal niets van terechtgekomen”, zegt Pieter Omtzigt in zijn boek “Een Nieuw Sociaal Contract”. Als de overheid haar burgers niet vertrouwt, hoe kun je dan verwachten dat burgers vertrouwen hebben in de overheid. Een aanrader dat boek van Omtzigt, leg het maar bij het stapeltje vakantieboeken.
Een overheid die haar burgers vertrouwt in plaats van wantrouwt. Mooie boel zal het dan worden, hoor ik u zeggen, want: “vertrouwen is goed, controleren is beter”. Toch: we vinden het maar wat fijn als we tijdens ons fietstochtje een doosje eieren of een potje jam bij de boer kunnen kopen en het geld gewoon in een doosje kunnen stoppen. Alles op basis van vertrouwen. Het blijkt dat we dit uitermate prettig vinden. Iedereen betaalt keurig en vaak met een gulle fooi. Het kan dus wel.
Begin dit jaar kwam het onderzoek naar de toeslagenaffaire. Die liet pijnlijk zien dat de overheid er geen enkele moeite mee had om bepaalde bevolkingsgroepen van een kruisje te voorzien ten teken dat extra controle en wantrouwen gewenst was. Het land in rep en roer en politici en ambtenaren manifesteerden tijdens dit onderzoek acute geheugenproblemen. Als normaal mens zou je hiervoor direct de diagnose Alzheimer krijgen. Het kabinet viel, maar voor de rest bleef alles zoals het was en nog steeds wachten vele gedupeerden op hun financiële compensatie. Over vertrouwen gesproken!
Ken je het verhaal van het Groningse Ganzedijk? Dit kleine plaatsje in Noordoost Groningen was een aantal jaren geleden ten dode opgeschreven. Niet door de honderd bewoners. Nee, zij niet, maar door een “gerenommeerd” bureau, die gemeente en woningbouwvereniging adviseerde de boel af te breken en de mensen elders onder te brengen. Het dorp zou rijp zijn voor de sloop. Daar dachten de bewoners duidelijk anders over en brachten alles in stelling om hun buurtschap te behouden en te renoveren. De wensen van de bewoners werden uiteindelijk erkend en dit leidde tot renovatie. Nu is Ganzedijk weer een levendige en sociale gemeenschap. Maar op veel plekken lukt dit niet en geven mensen de strijd op. Die voorbeelden zien en lezen we dagelijks.
Overal zijn groepen mensen bezig om hun dromen en wensen te realiseren. En ook overal zijn ze afhankelijk van voorschriften, regeltjes en procedures van de overheid. Die moeten er zijn, natuurlijk, maar die moeten ook flexibel en creatief toegepast kunnen worden om de burger echt centraal te stellen. Daarbij past vertrouwen in het handelen van de burger en geen wantrouwen.
Nu het huidige zorgsysteem op zijn laatste benen loopt en we hopelijk adieu kunnen zeggen tegen de vermaledijde marktwerking en we nieuwe vormen en oplossingen moeten bedenken, is dit een uitgelezen kans om de burger daar heel nadrukkelijk bij te betrekken. Al eerder pleitte ik op deze plek om bonafide zorgaanbieders en betrokken burgers serieus mee te laten praten over de inrichting van het nieuwe zorgstelsel. De burger is afnemer van zorg, laat die dan ook meedenken en beslissen. Dat is niet alleen een kwestie van vertrouwen, het is ook een kwestie van doen!
Hans Kuipers
www.scotwente.nl
Tel. 085 – 489 03 74
