Dat schrijven de PvdA en GroenLinks in hun gezamenlijk manifest. Willen we dat bewerkstelligen dan zullen er in Nederland meer wethouders zoals die in Den Haag en Utrecht moeten opstaan. Wethouder Bredemeyer (Den Haag) zet rigoureus het mes in het woud van zorgaanbieders en sluit nu contracten af met een beperkt aantal organisaties tegen vaste budgetten. Ook Utrecht kiest daarvoor. Hulpaanbieders worden dan verantwoordelijk voor doorlopende hulp aan gezinnen en worden niet meer per handeling (lees per uur) betaald. Vaste budgetten voor meerdere jaren bieden zekerheid aan aanbieders die zich daardoor op hun werk kunnen richten en niet meer op tijd vretende administratieve activiteiten.
Hoe is het nu geregeld? In 2015 werd marktwerking geïntroduceerd in de zorg. ‘Laat aanbieders maar concurreren’. Zou moeten leiden tot lagere prijzen en meer kwaliteit. Is niet gebeurd. Wat wel gebeurde: de vraag naar hulp en begeleiding steeg onstuimig evenals de kosten voor gemeenten. En het leidde tot een niet te overzien aantal zorgorganisaties. Voor burgers totaal niet te overzien. De gedachte dat we zouden kunnen kiezen uit vele tientallen zorgaanbieders bleek een misvatting. We willen gewoon een zorgaanbieder die kennis van zaken heeft, die we kunnen vertrouwen en ook voor langere tijd beschikbaar is. Zonder ingewikkelde procedures.
Op de echte markt, als we een kilo kaas willen kopen of een gebakken vis, ja dan weten we na twee, drie bezoekjes wel bij welke vishandel of kaasboer we moeten zijn. Dan hebben we de markt verkend en heeft de marktwerking haar werk gedaan. De prijs – kwaliteitverhouding kennen we dan en we hebben er ook op gelet of je vriendelijk werd bediend. Als consument verken je de markt en maak je een keuze. Marktwerking in optima forma. U hebt een vaste kapper? Waarop is die keuze ooit gebaseerd? Op deskundigheid en klantvriendelijkheid! Eenmaal gevonden blijven we vaak een trouwe klant. En de markt corrigeert zich zelf. Kaasboeren en kappers zijn voldoende marktgevoelig om in de peiling te hebben of er sprake is van teveel of te weinig aanbod.
Dan de zorgwereld. Ik wil niet zeurderig doen en voor de zoveelste keer wijzen op regelmatig verschijnende krantenberichten. Vorige week nog: ‘justitie gijzelt directeur zorgbureau’. Honderdduizenden euro’s zorggeld zijn uit het failliete bedrijf verdwenen. Let wel: zorggelden, belastinggelden die bedoeld waren voor mensen die aangewezen zijn op zorg en begeleiding. En daar gaat het nou precies om.
Het systeem van marktwerking, inclusief het toelaten van honderden zorgaanbieders, maakt dat dit gebeurt en blijft gebeuren! De zorgwereld is te aantrekkelijk voor lieden die snel veel geld willen verdienen. Gemeenten die deze aanbieders contracteren houden dat niet tegen, laat staan dat burgers, cliënten-klanten hierin iets kunnen betekenen. Onmogelijk! Wat dan wel?
Hoog tijd dat gemeenteraden gaan praten over alternatieven voor marktwerking. De raad bepaalt immers op welke wijze zorg en welzijn georganiseerd wordt. Kijk ook eens buiten Twente en laat je informeren hoe het nu in Den Haag, Utrecht en Alphen aan de Rijn wordt georganiseerd. Zou mooi zijn als er fracties opstaan die hiertoe het initiatief nemen.
Hans Kuipers, Ambassadeur scotwente.nl
